دو موضوع چالش برانگیز مذاکرات چیست؟

به گزارش پارسینه به نقل از همشهری آنلاین  در کوران گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا با نقش‌آفرینی عمان، همگرایی روزافزون مثلث مسکو – پکن – تهران توجه رسانه‌ها و تحلیلگران بین‌المللی را به خود جلب کرده است. این در حالی است که رایزنی‌های دیپلماتیک نیز در این محور به‌صورت محسوسی افزایش یافته که نشان دهنده دیدگاه‌های مشترک این سه کشور درباره مذاکرات هسته‌ای است.

پس از سفر اخیر وزیر امورخارجه ایران به مسکو و گفت‌وگوی عباس عراقچی با ولادیمیر پوتین و تحویل نامه رهبرمعظم‌انقلاب به رئیس‌جمهور روسیه، اکنون رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در آستانه دور سوم مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا، راهی پکن است تا با مقام‌های چینی درباره تحولات بین‌المللی و همچنین همکاری‌های دوجانبه گفت‌وگو کند؛ سفری که به نظر می‌رسد با توجه به مذاکرات پیش رو، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در چنین شرایطی در حالی که از مسکو خبر می‌رسد پوتین قانون معاهده جامع راهبردی میان روسیه و ایران را، که پیش از این ازسوی دومای دولتی و شورای فدراسیون (دو رکن قانونگذاری روسیه) به تصویب رسیده بود را امضاء کرده است، همگرایی روزافزون محور مسکو، تهران و پکن مورد توجه ناظران غربی قرار گرفته است.

مراودات نفتی ایران و چین

خبرگزاری انگلیسی «رویترز» روز دوشنبه در گزارشی به سفر رئیس دستگاه دیپلماسی ایران به چین پرداخت و مشورت درباره مذاکرات هسته‌ای جاری را بخش مهمی از رایزنی‌های عراقچی در پکن ارزیابی کرد.

این گزارش با اشاره به مشورت‌های ایران با دوستان خود، روسیه و چین، به فشارهای تحریمی آمریکا علیه پکن و تهران اشاره کرد و نوشت که ترامپ پس از آغاز به کار، کارخانه‌های کوچک و مستقل چینی را، که نفت خام ایران را فراوری می‌کنند، هدف تحریم‌ قرار داده‌است.

در گزارش رویترز به همکاری‌های نفتی تهران و پکن هم اشاره و براساس داده‌های شرکت «کپلر»، ادعا شده است که «چین در سال 2024، روزانه حداقل 77 درصد از حدود 1.6 میلیون بشکه نفت خام صادراتی ایران را به خود اختصاص داده‌است. ارزش فروش نفت خام ایران به چین به طور رسمی فاش نشده، اما محاسبات رویترز این مبادلات را در سال‌ گذشته چیزی در حدود 29 میلیارد دلار نشان می‌دهد».

نقش کلیدی مسکو در مذاکرات

روزنامه انگلیسی «گاردین» هم روز یکشنبه طی گزارشی، با اشاره به اینکه با پیشرفت مذاکرات ایران و آمریکا، ممکن است مسکو نقش کلیدی در توافق هسته‌ای داشته باشد، ادعا کرد: «پیشنهاد شده روسیه به عنوان مقصد احتمالی ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران باشد و در صورت نقض توافق ازسوی آمریکا نیز به عنوان «داور» عمل کند».

در این گزارش «ذخایر اورانیوم ایران» و «تضمین‌ها» به‌عنوان دو موضوع چالش‌برانگیز در جریان مذاکرات ایران و آمریکا ارزیابی کرد و نوشت: «درباره ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران، آمریکا خواستار نابودی یا انتقال این ذخیره به کشوری مانند روسیه است، اما ایران اصرار دارد اورانیوم در داخل کشور باقی بماند. درباره موضوع تضمین‌ها نیز ایران به دنبال تضمین‌های محکمی است تا در صورت خروج یا نقض توافق توسط آمریکا (مانند سال 2018) متضرر نشود. گزینه‌هایی مانند معاهده مصوب کنگره آمریکا مطرح شده، اما به دلیل نفوذ لابی‌های طرفدار اسرائیل در کنگره، این امر بعید است. پیشنهاد دیگر، جریمه مالی برای آمریکا یا بازگشت اورانیوم توسط روسیه در صورت تخلف آمریکا است، اما اجرای این مکانیسم‌ها همچنان مبهم است».

ادعاهای تازه درباره برنامه فضایی ایران

رسانه صهیونیستی «تایمز اسرائیل» نیز روز دوشنبه در گزارشی همکاری‌های تهران – مسکو را در حوزه فضایی مورد توجه قرار داد و با اشاره به اینکه ایران یک مجتمع فضایی به مساحت 54 مایل مربع در چابهار می‌سازد، نوشت: «کارشناسان می‌گویند فناوری فضایی می‌تواند توانایی‌های موشکی دوربرد ایران را افزایش دهد».

در این گزارش با تاکید بر اینکه طراحی مجتمع چابهار شبیه پایگاه «کیپ کاناورال» فلوریدا است، عنوان شده است: «این پایگاه به دلیل موقعیت نزدیک به خط استوا، برای پرتاب فضاپیماهای قدرتمند به مدار زمین ایده‌آل است. این پروژه نشان‌دهنده تلاش ایران برای حفظ برتری منطقه‌ای اش است».

تایمزاسرئیل تاکید کرده برنامه فضایی ایران نگرانی‌هایی را در واشنگتن و تل‌آویو ایجاد کرده است؛ «چراکه فناوری فضایی ایران می‌تواند برای پیشبرد قابلیت‌های موشک‌های بالستیک قاره‌پیما (ICBM) مورد استفاده قرار گیرد. ایران با ماهواره‌های بیشتر می‌تواند تسلیحات دوربرد خود را بهتر هدایت کند».

این گزارش به نقل از جان شلدون، یک کارشناس فضایی، افزوده است که «ایرانی‌ها می‌توانند در هدف‌گیری بسیار دقیق‌تر شوند و زمان واکنش سریع‌تری برای پرتاب موشک‌های بالستیک خود به‌منظور هدف قرار دادن بسیار دقیق‌تر اهداف در اختیار داشته باشند». در این گزارش به همکاری‌های فنی تهران و مسکو در این زمینه هم اشاره شده است: «این دو کشور، که با تحریم‌های غربی مواجه هستند، در ژانویه 2025 پیمان راهبردی 20 ساله امضاء کردند. ایران به دنبال تخصص روسیه است. در اکتبر 2024، دو ماهواره ساخت ایران از پایگاه فضایی روسیه به مدار پرتاب شدند. این همکاری نگرانی‌هایی را در غرب ایجاد کرده، زیرا تخصص روسیه می‌تواند توانایی‌های موشکی ایران را تقویت کند».