شرکت های تولید کننده فولاد در ایران

پارسینه: چین بزرگترین تولید کننده فولاد در جهان است. این کشور هم اکنون با تولید سالانه حدود 1 میلیارد تن فولاد  رتبه اول تولید فولاد جهان را کسب کرده است. پس از چین، هند، ژاپن و آمریکا در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. کشورهای زیادی سعی در تولید فولاد و صادرات آن به کشورهای دیگر داشته‌اند؛ چرا که صنعت فولاد به طور مستقیم با بخش عظیمی از تولیدات داخلی هر کشور مرتبط است. ایران نیز سعی داشته تا فولاد مورد نیاز خود را در کشور به صورت مستقل تأمین کند؛ و نتیجه این تلاش‌ها، کسب رتبه دهم تولید فولاد در جهان است. در ادامه، با بزرگترین شرکت‌های تولید کننده فولاد در ایران آشنا خواهیم شد.

کارخانه فولاد مبارکه اصفهان

از قدیمی‌ترین کارخانه‌های تولید فولاد در ایران است که کار خود را از سال 1360 آغاز کرد و در سال 1372 به ظرفیت تولید بالایی رسید. این کارخانه 50 درصد نیاز کشور به فولاد را تأمین می‌کند و سالیانه در حدود 10 میلیون تن ظرفیت تولید دارد. بخش اعظمی از تولیدات این کارخانه، به کشورهای دیگر صادر شده و بخش دیگر، نیازهای داخلی را تأمین می‌کند.

محصولات این کشور با کیفیت بالا به بازار عرضه شده و در صنعت خودروسازی، ساخت‌وساز و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعدادی از محصولات تولیدی کارخانه فولاد مبارکه اصفهان را این موارد تشکیل می‌دهند: ورق سیاه، ورق گالوانیزه، ورق روغنی، ورق رنگی، ورق آجدار و عرشه فولاد.

کارخانه ذوب آهن اصفهان

این کارخانه که لقب مادر صنعت فولاد کشور را به خود اختصاص داده است، بزرگترین تولیدکننده محصولات فولادی بلند در خاورمیانه است. ظرفیت تولید این شرکت، 3.6 میلیون تن در سال است که به تولید مقاطع فولاد سازه‌ای و صنعتی اختصاص یافته است. محصولات تولیدی این کارخانه با علامت اختصاریESCO  که روی مقاطع حک شده است، شناخته می‌شوند. بیشترین تولیدات این شرکت را شمش ساختمانی، تیرآهن، میلگرد، نبشی و ناودانی تشکیل می‌دهد.

کارخانه اکسین اهواز

این کارخانه در سال 1384 تأسیس و در سال 1388 به بهره‌برداری رسید و از شناخته‌شده‌ترین تولیدکنندگان فولاد در ایران است. کارخانه اکسین اهواز با استفاده از تکنولوژی روز دنیا و بهره‌گیری از تجهیزات مدرن موفق به کسب استانداردهای بین‌المللی در صنعت فولاد شد. محصولات تولیدی این شرکت در صنایع دریایی، نفت و گاز، پتروشیمی، خودروسازی و... به کار می‌رود.

هم اکنون این کارخانه با تولید سالانه 210 هزار تن فولاد، بخش گسترده‌ای از نیاز داخلی را فراهم می‌کند. پرتقاضاترین محصولات این کارخانه را ورق St52 ، ورق سیاه و ورق آلیاژی A516 تشکیل می‌دهد.

کارخانه ظفر بناب

این کارخانه در سال 1386 تأسیس و طی مدت زمان کوتاهی موفق به کسب استانداردهای بین‌المللی برای تولید فولاد شد. ظفر بناب دارای 5 خط تولید است که مجموع ظرفیت تولید همه خطوط، سالانه 700  هزار تن فولاد می‌باشد و بخشی از نیازهای داخلی را تأمین می‌کند. از این 5 خط تولید، 2 خط مخصوص تولید میلگرد، و 3 خط دیگر مخصوص تولید تیرآهن، نبشی و ناودانی می‌باشد. علامت اختصاری این شرکت که روی همه محصولات تولیدی آن حک می‌شود،ZN  است.

کارخانه فولاد آذربایجان (میانه)

این کارخانه در سال 1368 در بخش غربی کشور تأسیس و در سال 1379 به بهره‌برداری رسید. این شرکت نیز با استفاده از تکنولوژی روز دنیا و بهره‌گیری از دستگاه‌های مدرن اکنون ظرفیت تولیدی معادل 380 هزار تن فولاد در سال را دارد. از طرفی به دلیل قرارگیری آن در نزدیکی خطوط ترانزیت هزینه حمل بار به نقاط مختلف برای این کارخانه کاهش یافته که به رشد هرچه بیشتر آن کمک کرده است. محصولات این شرکت شامل تسمه فولادی، میلگرد آهنی، نبشی و ناودانی می‌شود.

کارخانه فولاد کویر کاشان

این کارخانه در سال 1370 برای اشتغال‌زایی و کمک به رونق اقتصاد در شهرستان آران و بیدگل کاشان تأسیس شد. در سال 1385 مجتمع فولاد کویر تولید انواع گریدهای میلگرد به صورت شاخه و کلاف را آغاز کرد. اکنون این شرکت به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان میلگرد شاخه و کلاف در ایران شناخته می‌شود و به تنهایی 10 درصد از نیاز میلگرد کشور را تأمین می‌کند. این کارخانه سالانه در حدود 700 هزارتن فولاد تولید می‌کند و در سال 1401 با افزایش ظرفیت تولید خود، به صدر جدول تولیدکنندگان فولاد رسید و در کنار کارخانه ذوب آهن اصفهان قرار گرفت. محصولات تولیدی این کارخانه با نام اختصاریKavir  شناخته می‌شوند.

کارخانه نورد گرم کرمان

این کارخانه در سال 1385 تأسیس و در سال 1389 به بهره‌برداری رسید. این کارخانه با گذشت زمان به پیشرفت‌های خوبی دست یافت و توانست تنوع محصولات تولیدی را افزایش دهد. مجتمع نورد گرم کرمان دارای 4 خط تولید و ظرفیت تولید 350 هزارتن فولاد در سال است. این کارخانه به صورت تخصصی به تولید انواع مقاطع میلگرد و شمش فولادی می‌پردازد.

کارخانه فولاد البرز ایرانیان (فایکو)

این کارخانه یکی از قطب‌های مهم صنعت فولاد کشور شناخته می‌شود و سالیانه حدود 1.5 میلیون تن فولاد تولید می‌کند. شرکت فایکو که در سال 1393 در استان مازندران تأسیس شد، دارای 2 خط تولید است که ظرفیت تولید هرکدام 750 هزارتن فولاد در سال است. این کارخانه محصولات خود را با روش نورد گرم تولید کرده و عمده محصولات آن شامل این موارد می‌شود: تیرآهن سبک، سنگین و بال پهن، میلگرد آجدار، ناودانی سبک و سنگین و نبشی بال مساوی و نامساوی. این شرکت علاوه بر تأمین بخشی از نیازهای داخلی، به دلیل کیفیت بالای محصولات خود، به کشورهای دیگر نیز صادرات انجام می‌دهد.

کلام پایانی

با پیشرفت صنعت و تکنولوژی در کشور، هر روز شاهد گسترش تولید داخلی فولاد بوده‌ایم. امروزه کارخانه‌های زیادی وجود دارند که به تولید فولاد و مقاطع فولادی مشغول هستند که در این مقاله تنها به چند مورد از آنها اشاره شد. در جدول زیر تولیدکنندگان دیگر نام برده شده‌اند:

نام شرکت	سال تأسیس	موقعیت جغرافیایی
ذوب آهن اصفهان	1350	اصفهان
گروه صنعتی پرشین فولاد	1365	قزوین
شرکت فولاد خوزستان	1368	اهواز
شرکت فولاد کاویان	1370	اهواز
شركت پروفیل فولادی اصفهان	1371	اصفهان
فولاد مبارکه اصفهان	1372	اصفهان
شرکت نورد و لوله سمنان	1372	سمنان
مجتمع فولادی روی اندود کاوه	1373	ساوه
شرکت فولاد امیرکبیر کاشان	1374	کاشان
شرکت صنایع هفت الماس	1375	قزوین
شرکت فولاد آذربایجان	1379	میانه
فولاد البرز تاکستان	1380	تاکستان
نورد آریان فولاد	1380	قزوین
گروه صنعتی تهران شرق	1380	تهران
مجتمع فولاد خراسان	1380	نیشابور
مجتمع فولاد کیان کاشان	1380	کاشان
گروه صنعتی درپاد تبریز	1380	تبریز
مجتمع فولاد الیگودرز	1382	الیگودرز
مجتمع فولاد گیلان	1382	گیلان
نورد فولاد گیلان (حسن رود)	1383	گیلان
کارخانه نورد گرم سمنان	1383	سمنان
فولاد امیرکبیر خزر	1383	رشت
فولاد اکسین خوزستان	1384	خوزستان
فولاد کویر کاشان	1385	کاشان
فولاد سیادن ابهر	1385	زنجان
مجتمع فولاد شاهرود	1385	شاهرود
مجتمع فولاد ظفر بناب	1386	بناب
فولاد قائم رازی	1387	اصفهان
کارخانه فولاد تاراز	1387	شهرکرد
فولاد سیرجان حدید جنوب	1388	سیرجان
آذر فولاد امین	1388	آذربایجان شرقی
مجتمع فولاد روهینا جنوب	1389	دزفول
شرکت فولاد آناهیتا گیلان	1389	گیلان
شرکت نورد گرم کرمان	1389	کرمان
مجتمع آهن و فولاد بافق	1390	یزد
مجتمع فولاد راد همدان	1390	همدان
صبا فولاد زاگرس	1393	خوزستان
مجتمع فولاد البرز ایرانیان (فایکو)	1393	مازندران

 

چرا استنلس استیل مانند فولاد در ایران تولید نمی‌شود؟

کارخانه‌های نام برده شده تنها به تولید فولاد و محصولات فولادی می‌پردازند. استنلس استیل یا فولاد ضد زنگ از دسته فولادها، محصولی است که با اضافه شدن عناصر آلیاژی مثل کروم و نیکل ساخته می‌شود.

با وجود سابقه طولانی تولید فولاد در ایران، تولید استنلس استیل و ورق استیل در کشور هنوز با چالش‌هایی روبرو است. دلایل اصلی این امر عبارتند از:

• میزان نیاز بازار: میزان نیاز بازار داخلی به استنلس استیل در مقایسه با سایر کشورهای تولیدکننده این محصول، بسیار پایین است. این امر باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری در این حوزه از نظر اقتصادی توجیه نداشته باشد.
• دسترسی به عناصر آلیاژی: یکی از عناصر آلیاژی مهم مورد نیاز برای تولید استنلس استیل، نیکل است که در ایران به میزان کافی وجود ندارد. واردات نیکل از کشورهای دیگر نیز هزینه بالایی دارد.

با توجه به این چالش‌ها، تولید استنلس استیل به عنوان ماده اولیه در کارخانجات فولادساز داخلی هنوز توجیه اقتصادی ندارد. با این حال، تولید برخی محصولات از فولاد ضدزنگ در کشور می‌تواند مقرون به صرفه باشد. برای مثال، برخی کارخانه‌ها با استفاده از ورق‌ استیل وارداتی، محصولاتی مانند لوله، پروفیل، محصولات تخت و اتصالات را تولید می‌کنند. همچنین، برخی واحدهای ریخته‌گری نیز انواع اتصالات و قطعات استیل را در ایران تولید می‌کنند.

شرکت های تولید کننده فولاد در ایران