بناهای تاریخی سیستان و بلوچستان در معرض نابودی

وی گفت: 1693 اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی در تمام استان سیستان و بلوچستان وجود دارد که این آثار شامل محوطه‌ها، تپه‌ها، قلعه‌ها و سنگ نگاره‌های تاریخی و باستانی هستند و البته بخش زیادی از این آثار در جنوب سیستان و بلوچستان قرار دارند.

مجتبی سعادتیان اعلام کرد: احتمال می‌دهیم به دلیل آن که سنگ نگاره‌های تاریخی در مناطق صخره‌ای واقع شده‌اند خوشبختانه خسارت کمتری به آن‌ها وارد شده باشد.

معاون میراث‌فرهنگی استان سیستان و بلوچستان در پاسخ به این سوال که نگرانی میراث فرهنگی این استان از تخریب کدام بناها و محوطه‌های تاریخی است، افزود: تمام بناها از جمله قلعه بمپور که منتسب به دوره ساسانی است و تپه‌های پیش از تاریخی این منطقه و البته بیشتر از آن‌ها قلعه‌های متعدد تاریخی موجود در جنوب سیستان و بلوچستان به علاوه بناهای تاریخی موجود در این منطقه هستند، که در معرض تخریب ناشی از سیلاب قرار دارند.

او تاکید کرد: عمده بناها و قلعه‌های تاریخی استان سیستان و بلوچستان از مصالح خشت و گل ساخته شده‌اند که در برابر آسیب‌های ناشی از سیلاب و ناپایداری‌های جوی به شدت آسیب پذیر هستند. این آثار از جمله میراث تاریخی هستند که به صورت مداوم در شرایط عادی باید مرمت و حفاظت شوند. این اقدام نیز تا پیش از وقوع سیلاب با استفاده از اعتبارات استانی انجام می‌شد. چون اعتبارات ملی هنوز تحقق نیافته است.

به گفته سعادتیان، آثار تاریخی استان سیستان و بلوچستان در برابر بلایای طبیعی و تغییرات جوی بویژه بارش نزولات جوی به شدت آسیب‌پذیر هستند.

استان سیستان و بلوچستان از استان‌های وسیع کشور است که آثار تاریخی فراوانی را در دل خود جای داده است. با این وجود شرایط اقلیمی و تغییرات جوی آثار و تبعات بسیاری بر محوطه‌های تاریخی سیستان و بلوچستان دارد.

چند سال قبل وقتی توفان شدید در سیستان و بلوچستان شروع به وزیدن گرفت، دهانه غلامان که شامل سازه‌های معماری دفاعی دوران هخامنشی و همچنین یک شهر با شکوه دوران هخامنشی بود، از زیر شن بیرون آمد. جاده هخامنشی فهرج هم درست به دلیل همین بادهای 120 روزه سیستان از زیر شن‌های روان بیرون آمد.

اما بارش‌های شدید و وقوع سیلاب در سیستان و بلوچستان مهمترین بلایی است که بر سر محوطه‌های تاریخی و بناهای خشتی این استان می‌بارد. سیلاب‌ها علاوه بر آن که قادر به شستن نهشته‌های فرهنگی و آثار باستانی محوطه‌های تاریخی و فرهنگی سیستان و بلوچستان می‌شوند و لایه‌های تاریخی و باستانی را زیر و رو می‌کنند می‌توانند موجب ریزش بناهای خشتی و آثار معماری و قلعه‌های متعدد سیستان و بلوچستان شوند که همگی از سده‌ها و هزاره‌های قبل بذا خشت و گل بنا شده‌اند.