هشدار رئیس سازمان نظام پرستاری: ۲ هزار تخت جدید، اما پرستاری برای آنها نداریم!

دکتر احمد نجاتیان، رئیس سازمان نظام پرستاری در نشست خبری گفت: جنگ 12 روزه همه ابعاد کشور را تحت تاثیر قرار داد و برای رژیم صهیونیستی فرقی نمی‌کرد که به کجا حمله می‌کرد. 5 شهید پرستار داشتیم و تعداد پرستاران شهید احتمالا بیش از این عدد است چون بخشی از آنها در حوزه‌های نظامی فعالیت می‌کردند، که با تکمیل بررسی‌ها اعلام خواهد شد. از همان ابتدا در سازمان، ستاد بحران تشکیل شد و در کنار حفظ اطلاعات و پشتیبانی از داده‌ها، به شکل مستمر جلسات آنلاین و بازدید از بیمارستان‌ها انجام می‌شد.

به گفته نجاتیان حدود هزار پرستار در این مدت داوطلب ارائه خدمت بودند که می‌توانستند در صورت نیاز ورود کنند اما نیازی نشد. مساله اسکان خانواده‌های پرستاران در بیمارستان‌ها هم انجام‌ شد که پرستاران در شیفت‌های متعدد مشکلی از این بابت دیدار با خانواده‌ها و فرزندانشان نداشته باشند. البته مشکلاتی هم درباره بنزین خودروهای پرستاران در دوران جنگ داشتیم که مکاتباتی با وزارت نفت انجام دادیم اما محقق نشد.

عمده‌ترین مطالبه پرستاران

او با بیان اینکه در سازمان نظام‌ پرستاری بر اساس اهداف و وظایف قانونی که بر عهده داریم عمل می‌کنیم، تاکید کرد: اما کمی تفاوت وجود دارد و به نظر می‌رسد عمده انتظارات پرستاران پیگیری بحث مطالبات آنهاست که البته باید تعادل در همه موارد از جمله آموزش، پذیرش دانشجو، استانداردها و ... هم باشد که به اهداف قانونی و اجرای قانون دست پیدا کنیم.

نجاتیان ادامه داد: سال گذشته در ابتدای دولت چهاردهم کارمان را شروع کردیم و با 9 ماه معوقات کارانه پرستاران مواجه بودیم. در برخی استان‌ها این معوقات 18 ماه بود. 5 تا 6 ماه هم معوقات اضافه کار داشتیم. درخواست گود استندینگ‌ و ترک خدمت هم آمار افزایشی داشت. با اهتمام رییس‌جمهوری این مساله به یکی از اولویت‌های وزارت بهداشت بدل شد. تا شب عید فعالیت‌های خوبی صورت گرفت و میزان معوقات به 6 ماه و اضافه کار به 4 ماه کاهش پیدا کرد و مبلغ اضافه کار هم در آبان سال گذشته بیشتر شد. موضوع مهم اینکه 80 همت به وزارت بهداشت برای پرداخت بدهی‌ها تخصیص یافت که بخشی از معوقات پرستاری را هم پوشش داد.

البته به گفته این مسئول امسال به ویژه به دلیل مسائل جنگ، میزان معوقات در کارانه و اضافه کار حدود 8 ماه شده که امیدواریم این موارد را حل کنیم. 

این مسئول تاکید کرد: نظام سلامت با وجود تمام انتقادات و مشکلات یکی از نهادهای موفق اجتماعی است اما با یک مساله بزرگ در سیاست کاری مواجهیم. به نظر می‌رسد که این حوزه هم با سیاست مبتنی بر تعطیلی مواجه شده است. چندین سال است درباره برق و آب هشدارهایی داده می‌شود و به جایی می‌رسیم که به دلیل همین کمبودها کشور تعطیل می‌شود. این مساله امسال وارد موضوع نظام سلامت هم شده و به جای راهکار طولانی‌مدت به تعطیلی روی آورده‌ایم.

او در ادامه تاکید کرد: سیاست‌های حوزه سلامت در دنیا به گونه‌ای است که دروازه‌بانی ارائه خدمات نظام سلامت دارند، برای انجام این کار پزشکی خانواده راه افتاد. در کشور ما هم سال‌هاست که برنامه توسعه در کشور وجود دارد و حرف پزشکی خانواده هم می‌شود اما همچنان این موضوع انجام نمی‌شود و دائم در حال تاخیر است. باید نگاه دیگری با استفاده از تکنولوژی جدید شکل بگیرد چون ادامه ابن روند می‌تواند فشار زیادی به نظام سلامت و صندوق‌های بیمه وارد کند.

برای 2 هزار تخت در آینده پرستار نداریم

این مسئول به موضوع کمبود پرستار هم اشاره کرد و گفت: این کمبودها از قبل انقلاب وجود داشته و طی سال‌های اخیر هم به بارها تاکید شده است. نهادها، انجمن‌ها و مسئولان وزارت بهداشت هم هشدار داده‌اند، اما به جایی رسیده‌ایم که شاهد تعطیلی بخش‌های بیمارستانی هستیم و باید در ادامه به تعطیلی بیمارستان‌ها برسیم. 2 هزار تخت طی چند سال آینده به بهره برداری می رسد اما درباره پرستاران آنها پیش بینی نشده است.

نجاتیان به افزایش ظرفیت آموزش پرستاری هم اشاره و عنوان کرد: 2.5 برابر افزایش آموزش پرستار طی یک دهه اخیر داشتیم اما نسبت پرستار به تخت کاهش پیدا کرده است. برای کمبود باز هم به دنبال افزایش ظرفیت هستیم. این یعنی با وجود افزایش 25 درصدی تخت‌ها و افزایش آموزش پرستار از 6 هزار به 15 هزار، راهکارهای تک بعدی افزایش ظرفیت و استخدام جوابگو نیست. همین حالا وزارت بهداشت می‌تواند میزان تقاضا برای استخدام‌ها را اعلام کند که می‌دانم آمار کمتری نسبت به ظرفیت اعلام شده دارد.

هزینه آموزش هر پرستار 5 میلیارد

رئیس کل سازمان نظام پرستاری به موضوع استفاده از بهیارها هم اشاره و تاکید کرد: موضوع بهیاری را مطرح می‌کنند که به نفع سلامت مردم و جامعه نیست. برای آموزش هر پرستار حدود 5 میلیارد تومان هزینه شده و می‌توانند خدمات خوبی بدهند اما آنها را کنار می‌گذراند و به دنبال توسعه دبیرستان‌های بهیاری هستند. آن هم در حالی که بهیاران جایی استخدام هم نمی‌شوند و اعتراضاتی را در این باره شاهد هستیم.

ماندگاری پرستاران هم مهم است

این مسئول با تاکید بر این که درباره کمبود پرستار پیشنهاداتی داده‌ایم، بیان کرد: ما در این باره راهکار ملی نداریم و نمی‌توان برای همه نقاط کشور یک تصمیم مشترک گرفت، چون حتی میزان تقاضا برای استخدام در استان‌ها متفاوت است. طرح پژوهشی پیشنهاد دادیم که هر استان به لحاظ تحت، پرستار، بهیار، متقاضی و... بررسی شود. علاوه بر این ما باید به دنبال ماندگاری پرستاران باشیم چون در شهر تهران حقوق و مزایای پرستار به اندازه اجاره مسکن هم نیست. مساله دیگر این که در برخی استان‌ها بیمارستان‌ها افتتاح شده اما در طول زمان ‌توسعه و افزایش تخت داشته اما سازمان امور اداری - استخدامی همان تخت‌های زمان افتتاح را در نظر می‌گیرد و مجوز استخدام می‌دهد و دیدگاه علمی نسبت به این مساله ندارد.

نجاتیان در ادامه عنوان کرد: بحث مالیات هم مکانیسم تامین مالی دولت و ایجاد عدالت در کشور است اما از مسیر خودش منحرف شده است. پرستار کافی نداریم و آنها را مجبور به 80 ساعت اضافه کار می‌کنیم اما در نهایت از همان مبالغ اضافه کار هم مالیات کسر می‌شود. یا پرستاران به دلیل نیاز بیمارستان‌های خصوصی در دو بخش کار می‌کنند و به شکل پلکانی از آنها مالیات کسر می‌شود. به سازمان مالیات درخواست دادیم که در حوزه سلامت نگاه ویژه‌تری داشته باشند. در بخشی از نظام سلامت مثل پزشکان متخصص مالیات 10 درصد در نظر گرفته شده اما برای پرستاران مالیات پلکانی در نظر گرفته می‌شود.

خدمات پرستاری در منزل مهم است

رئیس کل سازمان نظام پزشکی درباره تعرفه خدمات پرستاران در منزل هم بیان کرد: اگر به این موضوع توجهی نشود در آینده به مشکل خواهیم خورد. ما با افزایش جمعیت سالمندان مواجه هستیم و باید بخشی از خدمات به سطح جامعه منتقل شود. توسعه مراقبت در منزل و پوشش بیمه در این باره اهمیت دارد. در صورت پیاده‌سازی این موضوع مبالغ زیادی در نظام سلامت صرفه‌جویی خواهد شد.

او ادامه داد: در بحث مراقبت‌های پرستاری در جامعه نگرانی جدی داریم. این مساله را به مجلس و دولت اعلام کرده‌ایم. در بحث نظارت بر خدمات پرستاری در بیمارستان‌های خصوصی و مراقبت در منزل هم مشکل جدی و اساسی وجود دارد. چون پرستارانی که صلاحیت ندارند یا از اتباع کشورهای دیگر هستند بدون مجوز در این حوزه فعالیت می‌کنند. به نهادهای نظارتی اعلام کردیم که سازمان نظام پرستاری می‌تواند نظارت بیشتری بر این مساله داشته باشد.

کاهش 30 درصدی درخواست گوداستندیگ

به گفته نجاتیان موضوع مهاجرت هم همچنان در دستور کار است و در حال حاضر درخواست گوداستندینگ کاهش پیدا کرده است. در 1402 دو هزار درخواست داشتیم و این عدد در 1403 به 1300 درخواست رسید و حدود 30 درصد کاهش هم از ابتدای سال تاکنون داشته‌ایم. علاوه بر این جلساتی هم با انجمن پرستاری دانمارک برگزار شده تا برای همکاران پرستار در این کشور شرایط مناسب فراهم شود چون 2 هزار پرستار ایرانی در این کشور هستند.

قانون بهره‌وری را برای پرستاران اجرا کنید

او با بیان این که دولت کاهش ساعت کاری کارکنان را ابلاغ کرده است، عنوان کرد: پرستاران در بیمارستان مشابه شرایط گذشته در حال فعالیت هستند و تعطیلی پنجشنبه‌ها باید برای پرستاران طبق قانون بهره‌وری در نظر گرفته شود و 1.5 برابر پرداخت شود.

این مسئول تاکید کرد:‌ باید به فکر افزایش تاب‌آوری نظام سلامت و برای در آینده تدابیری داشته باشیم چون بحران‌ها ادامه خواهد داشت. یکی از این موارد را از رئیس‌جمهور درخواست کردیم که پرستاران فعال طی دوران جنگ همچنان را مورد تقدیر قرار دهند.

کاهش آمار خشونت علیه پرستاران

نجاتیان در پاسخ به سوالی درباره خشونت علیه پرستاران در مراکز درمانی عنوان کرد: عمده پیگیری ما از طریق دادستانی کل کشور بوده است. هفته گذشته معاونت دادستانی به ما گزارشی دادند که طی دو مرخله به دادگستری‌ها و دادستان‌های کل کشور اعلام کرده که موضوع خشونت علیه کادر درمان جزو اولویت‌هاست و خارج از نوبت بررسی می‌شود.

البته به گفته این مسئول آمارها در حال کاهش است و در توضیح بیشتر بیان کرد: چند سال پیش نتیجه یک تحقیق نشان داد که پرستاران و کادر درمان بیش از 80درصد در معرض خشونت کلامی هستند و اما اکنون شاهد کاهش این آمارها چه در خشونت‌های کلامی و چه فیزیکی هستیم.

160 هزار پرستار شاغل

او درباره آمار فعالان حوزه پرستاری هم بیان کرد: سازمان نظام پرستاری 290 هزار عضو دارد و بر اساس آمارهای رسمی وزارت بهداشت 160 هزار پرستار در بخش‌های مختلف نظام سلامت شاغل هستند. اما سرانه پرستاری ما حدود 0.9 به ازای یک تخت است که عدد بسیار پایینی است و سرانه مناسب در کشور ما 1.8 در نظر گرفته شده. در کشورهای منطقه این سرانه 2.5 به ازای هر تخت و در کشوری مثل ژاپن به 3.5 تا 4 هم می‌رسد. مساله اینجاست که ما اکنون درخواست کمی برای جذب پرستاری داریم و این نشان می‌دهد که آنها پس از فارغ‌التحصیلی به این حوزه ورود نمی‌کنند.

به گفته این مسئول در حال حاضر شغل هایی ایجاد شده که درآمد بیشتری نسبت به پرستاری دارند و باید تلاش کنیم که آنها را جذب کنیم. حتی با پدیده‌ای مواجهیم که برخی فارغ‌التحصیلان حتی طرح هم نمی‌آیند تا مدرک پرستاری خود را دریافت کنند.

استان‌های با بیشترین کمبود پرستار

نجاتیان در پاسخ به سوال همشهری آنلاین درباره استان‌های با بیشترین کمبود پرستار بیان کرد: سالانه حدود 5 هزار پرستار به دلایل مختلف از این چرخه خارج می‌شوند. در حال حاضر تهران (0.8 پرستار به ازای تخت)، هرمزگان (0.7 پرستار به ازای تخت) و خوزستان (0.6 پرستار به ازای تخت) بیشترین کمبودها را دارند.

رئیس کل سازمان نظام پرستاری درباره اخباری مبنی بر ترک کار پرستاران به دلیل شرایط جنگی بیان کرد: این آمار خیلی بالا نبود و بسیاری از آنها به دلیل فشارهای خانوادگی ناچار به این کار شدند. این مساله خدمات رسانی ما را مختل نکرد و حتی افزایش تعداد پرستارانی بودیم که خارج از شیفت خود فعالیت می‌کردند. به همین دلیل بحث تاب‌آوری نظام سلامت اهمیت دارد. همچنین با پدیده‌ای مواجه شدیم که بیمارستان‌های تهران خلوت شدند اما استان‌های شمالی به دلیل افزایش سفرها، با کمبود پرستار مواجه شدند و مجبور شدیم پرستار دیالیز به این مناطق اعزام کنیم.