قرائت و تصویب بیانیه پایانی بیستمین اجلاس رؤسای دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای

به گزارش پارسینه به نقل از مرکز رسانه قوه قضاییه، در جریان مراسم اختتامیه بیستمین اجلاس رؤسای دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای که با حضور و سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای و رؤسای نظام‌های قضایی کشور‌های عضو این سازمان در هانگژو چین برگزار شد، بیانیه مشترکی قرائت و به تصویب رسید.

در این بیانیه قید شده که نمایندگان دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای، به طور مشترک بر موضوع ترویج «روح شانگهای»، ایجاد فضای  همکاری قضایی در سطوح بالا، گفت‌و‌گو‌های عمیق و اجماع در موضوعاتی از جمله حاکمیت قضایی، امنیت سایبری، کاربرد‌های قضایی هوش مصنوعی، نقش قوه قضاییه در پیشگیری و حل و فصل منازعات و اختلافات، حمایت قضایی از خردسالان و مبارزه با جرایم تروریستی، اجماع نظر داشته و تمرکز نمودند.

در این بیانیه بر تحکیم و تعمیق تعاملات و همکاری‌های قضایی بین کشور‌های عضو شانگهای در 7 محور تاکید شده است؛ این 7 محور شاملِ «ایجاد سازوکار‌های مشورتی در زمینه‌های امنیت منطقه‌ای و مبارزه با تروریسم»؛ «تعمیق همکاری عملی در امنیت سایبری و حکمرانی دیجیتال، بهبود سازوکار همکاری قضایی به منظور مبارزه با جرایم سایبری، پیشگیری و مبارزه با جرایم سایبری فرامرزی و تقویت حفاظت از اطلاعات داده‌های حریم خصوصی»؛ «تقویت همکاری‌های قضایی بین‌المللی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، تبادل تجارب قضایی دیجیتال با ادغام دستاورد‌های نوآورانه فناوری مانند هوش مصنوعی، کلان‌داده، محاسبات ابری، زنجیره بلوکی و اینترنت و الگو‌هایی که به ارتقاء سطح دستگاه قضایی هوشمند کمک می‌نماید»؛ «استفاده کشور‌های عضو شانگهای از تجارب مفید یکدیگر در موضوعات حل تعارضات و اختلافات، ترویج و توسعه سازوکار‌های متنوع حل اختلاف، داوری و میانجیگری»؛ «مقابله فعالانه کشور‌های عضو با جرائمی که به حقوق و منافع خردسالان تجاوز می‌کند و بهبود حمایت از حقوق و منافع خردسالان»؛ «تعمیق همکاری در مبارزه با جنایات تروریستی خشونت‌آمیز و افراط‌گرایی، تقویت همکاری قضایی کیفری  بین‌المللی در منطقه، همکاری در رسیدگی به جرایم فراملی، و ایفای نقش سازنده در تحکیم صلح، امنیت و ثبات در منطقه»؛ «گسترش فعال بستر‌های ارتباطی و سازوکار‌های همکاری بیشتر میان کشور‌های عضو در تبادلات و دیدار‌های بین کارکنان قضایی، همکاری در آموزش قاضی، تبادل پرونده و تقویت مشترک توانایی‌های حرفه‌ای» می‌باشد.

شایان ذکر است در خاتمه بیانیه مذکور درج شده که همه رؤسا و نمایندگان قضایی کشور‌های عضو سازمان همکاری‌های شانگهای با برگزاری بیست‌ویکمین اجلاسیه رؤسای نظام‌های قضایی کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای به میزبانی جمهوری اسلامی ایران در سال 2026 موافقت کردند.

متن بیانیه مشترک بیستمین اجلاس رؤسای دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای به شرح ذیل است:

در 23 آوریل 2025، بیستمین نشست رؤسای دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای در هانگژو، استان ژجیانگ، جمهوری خلق چین توسط دادگاه عالی خلق جمهوری خلق چین برگزار گردید.

در اجلاس مذکور به ترتیب:

آقای آندری آلشنکو نایب رئیس دیوان عالی جمهوری از بلاروس، آقای سانگف کانررئیس دیوان عالی جمهوری هند، آقای غلام‌حسین محسنی اژیه رئیس قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران، آقای اصلان بیک ملحالیف رئیس دادگاه عالی جمهوری قزاقستان، آقای ژانگ جون، رئیس دادگستری و رئیس دادگاه  عالی جمهوری خلق چین، آقای مدبک ساتف رئیس دادگاه عالی جمهوری قرقیزستان، آقای یحیی افریدی  رئیس دیوان عالی جمهوری اسلامی پاکستان، خانم ایرینا پودنوسوارئیس دیوان عالی فدراسیون روسیه و آقای رستم میرزوزوا رئیس دادگاه عالی جمهوری تاجیکستان، آقای بختیار اسلام اف رئیس دیوان عالی کشورازبکستان در این نشست حضور یافته و به ایراد سخنرانی پرداختند.

همچنین اشخاصی از دبیرخانه سازمان همکاری شانگهای و از کمیته اجرایی ساختار منطقه‌ای مبارزه با تروریسم سازمان، در این نشست حضور داشته و به ایراد سخنرانی پرداختند.

آقای اینام کریم‌اف، رئیس دیوان عالی جمهوری آذربایجان و آقای عُمر کاز رئیس دادگاه عالی استیناف جمهوری ترکیه نیز در این نشست شرکت کرده و به ایراد سخنرانی پرداختند.

دستورکار جلسه بر مبنای فضای دوستانه، عملگرا و سازنده بوده و نمایندگان دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگهای حاضر در جلسه به طور مشترک بر موضوع ترویج «روح شانگهای»، ایجاد فضای همکاری قضایی در سطوح بالا، گفت‌و‌گو‌های عمیق و اجماع در موضوعاتی از جمله حاکمیت قضایی امنیت سایبری، کاربرد‌های قضایی هوش مصنوعی، نقش قوه قضاییه در پیشگیری و حل و فصل منازعات و اختلافات، حمایت قضایی از خردسالان و مبارزه با جرایم تروریستی اجماع نظر داشته و تمرکز نمودند. همچنین در این نشست ادامه تحکیم و تعمیق تعاملات و همکاری‌های قضایی بین دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو سازمان همکاری‌های شانگهای با رعایت موضوعات ذیل به بحث و اعلام نظر گذاشته شد:

1. بر اساس اصول بنیادین «روح شانگهای»، همکاری بین کشور‌های عضو در حوزه‌های مختلف با محوریت پنج اصل کلیدی توسعه می‌یابد:

اعتماد و منفعت متقابل: تقویت روابط اقتصادی و امنیتی از طریق توافقنامه‌های دوجانبه و چندجانبه، با تأکید بر رفع نیاز‌های توسعه‌ای کشورها.

برابری و مشورت: ایجاد سازوکار‌های مشورتی مبتنی بر احترام به حاکمیت ملی و عدم مداخله در امور داخلی، به ویژه در زمینه‌های امنیت منطقه‌ای و مبارزه با تروریسم.

احترام به تنوع فرهنگی: حمایت از تعاملات فرهنگی و آموزشی بین کشور‌ها برای تقویت درک متقابل و همزیستی مسالمت‌آمیز.

توسعه مشترک: هماهنگی در پروژه‌های زیربنایی و انرژی با هدف ایجاد مسیر‌های مواصلاتی تجاری و تقلیل موانع قضایی، این چارچوب با استفاده از تجربیات موفق همکاری‌های بین‌المللی در مدیریت چالش‌هایی مانند تغییرات اقلیمی و امنیت جمعی، به عنوان الگویی برای همگرایی منطقه‌ای عمل می‌کند.

صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز، حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی کشور‌ها بدون دخالت در امور داخلی یکدیگر وحل اختلافات از طریق مذاکرات مسالمت‌آمیز و مبتنی بر حقوق بین‌المل.

دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو مایل به حفظ سنت خوب اتحاد و همکاری، حفظ نظام بین‌المللی با محوریت سازمان ملل متحد و نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین بین‌المللی، صلح، امنیت، ثبات و رفاه در منطقه و با کمک‌های مثبت خود برای ساختن «سازمان همکاری‌های شانگهای موثرتر» ادامه خواهند داد.

2. دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو به منظور شکوفایی و بهره‌وری از فضای سالم سایبری، بر اساس احترام به حاکمیت همه کشور‌ها و رعایت قوانین بین المللی فضای مجازی مایل به تعمیق همکاری عملی در امنیت سایبری و حکمرانی دیجیتال، بهبود سازوکار همکاری قضایی به منظور مبارزه با جرایم سایبری، پیشگیری و مبارزه با جرایم سایبری فرامرزی و تقویت حفاظت از اطلاعات داده‌های حریم خصوصی می‌باشند.

3. دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو در راستای تقویت همکاری‌های قضایی بین‌المللی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، تبادل تجارب قضایی دیجیتال با  ادغام دستاورد‌های نوآورانه فناوری مانند هوش مصنوعی، کلان داده، محاسبات ابری، زنجیره بلوکی و اینترنت و الگو‌هایی که به ارتقاء سطح دستگاه قضایی هوشمند کمک می‌نماید همکاری می‌نمایند.

4. دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو با توجه حجم کار فزاینده دستگاه‌های قضایی در کشور متبوع، به منظور ایفای نقش موثر در بهبود کیفیت و کارایی قضایی و انتخاب‌های متنوع و کم هزینه برای حل و فصل اختلافات از جمله اختلافات تجاری بین‌المللی، مایل به استفاده از تجارب مفید یکدیگر در موضوعات حل تعارضات و اختلافات، ترویج و توسعه سازوکار‌های متنوع حل اختلاف، داوری و میانجیگری و سایر موارد غیر دعوی روش‌های حل اختلاف می‌باشند.

5. دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو مایل به پایبندی به اصل سودمندی بیشتر برای خردسالان بوده و فعالانه با جرائمی که به حقوق و منافع خردسالان تجاوز می‌کند برخورد جدی کرده و بهبود حمایت از حقوق و منافع خردسالان را در دستور کار دارند. حمایت قضایی از خردسالان، به طور مؤثر موجب ایجاد یک محیط قانونی برای رشد سالم خردسالان بوده و حق بقا و پیشرفت در محیطی امن را برای آنان تضمین می‌نماید.

6. دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو مخالفت قاطع خود را با  تروریسم، جدایی‌طلبی، افراط گرایی، و تمایل به تعمیق همکاری در مبارزه با جنایات تروریستی خشونت‌آمیز، افراط گرایی، تقویت همکاری قضایی کیفری بین‌المللی در منطقه، همکاری در رسیدگی به جرایم فراملی، و ایفای نقش سازنده در تحکیم صلح امنیت و ثبات در منطقه را اعلام نمودند.

7. دادگاه‌های عالی کشور‌های عضو مایل به گسترش فعال بستر‌های ارتباطی و سازوکار‌های همکاری بیشتر در تبادلات و دیدار‌های بین کارکنان قضایی، همکاری در آموزش قاضی، تبادل پرونده و تقویت مشترک توانایی‌های حرفه‌ای و کیفیت‌های جامع هستند.

رؤسا و نمایندگان قضایی کشور‌های عضو سازمان همکاری‌های شانگهای  با برگزاری بیست‌ویکمین جلسه نشست روسای دادگاه‌های عالی سازمان همکاری شانگهای به میزبانی جمهوری اسلامی ایران در سال 2026 موافقت خود را اعلام نمودند.

این بیانیه در تاریخ 23 آوریل 2025 در هانگژو چین به تصویب رسید.