بحران در کمین دارو در کشور/چاره چیست؟

نگین شایگان، فعال صنعت دارو، درباره علل کمبود دارو گفت: مشکلات کمبود دارو یک مشکل کلی است و نمی‌توان چند نمونه دارو را نام برد. اولین مشکل مسأله‌ی ارز، دوم قیمت‌گذاری دستوری و سوم مسأله‌ی نقدینگی و طرح دارویار است. در حوزه‌ی ارز اول سال بودجه را یک رقمی تعیین می‌کنند، تا خردادماه هم ارز نمی‌دهند، وقتی ارز می‌دهند تسهیلات بانکی برای خرید ارز وجود ندارد، تغییرات در سازمان غذا و دارو هم زیاد است. نقدینگی در صنعت دارو هم مشکل بسیار زیادی ایجاد کرده است. طرح دارو یار می‌گوید یارانه‌ی دارو را به بیمه پرداخت می‌کنیم و بیمه آن را به داروخانه پرداخت کند تا هزینه‌ها از جیب مردم نرود. بیمه‌ها امسال 30 همت بدهکار هستند در حالیکه سال گذشته 10 همت بود.

او افزود: داروخانه‌ها مطالبات دی 1402 را الان می‌گیرند. وقتی داروخانه یکسال عقب باشد، داروخانه و سیستم پخش و داروسازی کشور ورشکست می‌شود. ما خودمان را فریب می‌دهیم که از بیمه استفاده می‌کنیم. بیمه حیاط خلوت دولت است که با آن خرج‌هایش را تأمین کند. سیستم‌های پخش بزرگ بالای 1.5 همت و 500 میلیارد بدهی دارند. پخش‌های خصوصی کوچکتر هم به نقطه‌ای رفته‌اند که نمی‌توانند بدهی‌هایشان را پرداخت کنند.

وی در رابطه با عدم صرفه اقتصادی برای تولید و واردات بیان کرد: در کجای دنیا سازمان غذا و دارو قیمت‌گذاری دستوری می‌کند؟ وقتی من امروز ریسک ارز و تورم دارم، هر روز برق قطع می‌شود و ارز نیمایی هر روز جا به جا می‌شود، چرا دارو را در طول یکسال باید با یک قیمت بفروشم؟ از آن طرف پول را یکسال بعد با همان حاشیه سود بگیرم. این شرایط باعث شده هیچکس تمایلی به تولید نداشته باشد. راه حل غذا و دارو این است که یک مناقصه برای داروی فوریتی می‌گذارد، مثلاً می‌گوید امروز آنتی بیوتیک کمبود است، داروپخش که دومین شرکت داروسازی بود ورشکسته شد، دیگر شرکت‌ها هم توانایی تولید ندارند، از آن طرف یک نامه‌ی تهدیدآمیز به آن‌ها می‌زنند که اگر تولید نکنید واردات می‌کنید. بعد در مناقصه یک سری شرکت اعلام آمادگی می‌کنند و از داروهای بسیار بی کیفیت هندی وارد می‌کنند. 50 درصد این داروها در آزمایشگاه رد می‌شوند. غذا و دارو می‌بیند دارو بی کیفیت قابل استفاده نیست، بعد می‌گویند دارو را با ارز آزاد بیاورید، اگر در آزمایشگاه قبول شد من بعداً با ارز 28 هزار تومان به شما پول می‌دهم. سازمان دارو جلوی وضعیت ارز و بیمه و. نمی‌تواند ایستادگی کند. 

این فعال صنعت دارو درباره کمبود عمومی در حوزه‌ی دارو بیان کرد: امروز تمامی داروها درگیر کمبود هستند، اگر این وضعیت به همین شکل پیش برود، سال دیگه مسکن هم نمی‌توانیم پیدا کنیم. نوار تست قند خون با نرخ 4200 فروخته شده، وزارت بهداشت هم تعهد کرده به او ارز دهد اما الان 14 میلیون دلار از بانک مرکزی طلب دارد ولی کسی گردن نمی‌گیرد. چنین شرکتی با این شرایط اصلاً تولید نمی‌کند. یکی دیگر از شرکت‌ها اینقدر وضعیت‌اش خراب بود که 20 روز مرخصی اجباری به نیروهایش داد. یک سری دیگر از شرکت‌ها هم هستند که میلیاردها زیان دارند. اول از همه باید طرح دارویار اصلاح شود. تأمین اجتماعی یک شرکت ورشکسته است که بدهی آن هر روز بیشتر می‌شود. قیمت‌گذاری دستوری هم باید لغو شود. شکل ارائه‌ی ارز نیز با وضعیت فعلی اصلاً نتیجه نمی‌دهد. 

شایگان درباره چالش واردات دارو از چین و هند گفت: 80 درصد بازار داروسازی ما دست تولید داخل است، مواد اولیه عمدتاً از هند و چین می‌آید. ما از چین وارد می‌کردیم، پرواز ماهان و پرواز داخلی چین هم حاضر بود، با مشکلاتی که برای کشور در چند ماه اخیر پیش آمد، چینی‌ها دیگر به ایران نیامدند و صف ماهان در چین به 2 ماه رسید. یعنی 2 ماه پول می‌کشد که ماهان برای شما یک دارو را از چین بیاورد. البته واردات از هند به این سختی نیست چون ایران ایر هم پرواز دارد.